شاعران بخوانند
تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۱۲۱۵۲۵
کتاب «وزن شعر عروضی فارسی؛ تحلیل و طبقه‌بندی براساس تقطیع اتانینی و نظریه واج‌شناسی نوایی» نوشته امید طبیب‌زاده منتشر شده است.
به گزارش ایران اکونومیست، نگارنده در پیش‌گفتار نوشته است: وزن شعر فارسی بحری است که هیچش کناره نیست؛ متفننان کنجکاو بر ساحل امنش خود را با ۳۰ تا ۱۰۰ وزن رایج و پرکاربرد مشغول می‌دارند، و غواصان از جان گذشته به سراغ شناسایی و طبقه‌بندی بیش از ۸۰۰ انگاره وزنی بالفعل و بالقوه‌ای می‌روند که در اعماقش نهفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
طبیب‌زاده همچنین در مقدمه نوشته است: در کتاب حاضر نشان می‌دهم که چگونه می‌توان از طریق ویژگی‌های زبانی، به تقطیع موسیقیایی یا اتانینی وزن‌ها دست یافت، و نیز بحث می‌کنم که این تقطیع از چه فواید عظیمی در امر طبقه‌بندی وزن‌ها و نیز توصیف واج‌شناختی و تبیین نظری آن‌ها برخوردار است.
وزن‌های رایج و مطبوع شعر عروضی فارسی دارای دو خوانش یا دو وزن متفاوت است که یکی را خوانش کمی یا وزن کمّی (یا عروضی) و دیگری را خوانش یا وزن تکیه‌ای (یا اتانینی) می‌نامیم. هر کدام از این دو خوانش از قدیم نقش و کاربردی خاص خود داشته است؛ وزن کمی همان وزنی است که عروض‌دانانی همچون شمس قیس و خواجه نصیر از دیرباز بدان پرداخته بودند و در دوره‌های متأخرتر نیز موضوع بحث دانشمندانی همچون عباس ماهیار و پرویز ناتل خانلری و ابوالحسن نجفی و سیروس شمیسا و علی‌اصغر قهرمانی مقبل و دیگران بوده است. این وزن کاملا کمی است و مفاهیمی موسیقیایی، نظیر تکیه وزنی و هجای سکوت و میزان‌بندی و ضرب بالا و غیره، کوچک‌ترین نقشی در ساختار آن ندارد، و در نتیجه نمی‌توان خوانش آن را با ضرب گرفتن یا بشکن زدن یا جنباندن موزون سر و دست دنبال کرد. اما وزن تکیه‌ای وزنی است که موسیقی‌دانان و تصنیف‌سازان از آن استفاده می‌کنند تا ضرب‌آهنگ خاص هر مصراع را برای تصنیف‌ها و ترانه‌های خود بیابند. میزان‌بندی و تکیه وزنی (آکسان) و البته توجه به کمیت هر هجا در این شیوه اخیر از مهم‌ترین عوامل ایجاد وزن محسوب می‌شوند. از آنجا که تکیه وزنی در وزن تکیه‌ای دارای محلی ثابت و قابل پیش‌بینی است، میزان‌بندی و در نتیجه ضرب گرفتن یا بشکن زدن به هنگام قرائت یا استماع آن نیز کاملا امکان‌پذیر بلکه معمول است.
عروض‌دانان وزن شعر کلاسیک فارسی را صرفا کمی می‌دانند و در توصیف‌های خود هیچ متذکر تکیه و هجاهای سکوت نشده و نمی‌شوند، اما موسیقی‌دانانْ وزن این شعر را تکیه‌ای-کمی می‌دانند و در توصیف‌های وزنی خود اهمیت بسیاری برای نقش تکیه و کمیت و میزان‌بندی و نت‌های سکوت قائل‌اند. در این کتاب سعی نکردم تا انطباقی بین وزن کمی و وزن تکیه‌ای در بررسی وزن شعر فارسی پدید آورم، زیرا ایجاد چنین انطباقی امکان‌پذیر نیست، مگر به قیمت خط ناصحیح دو خوانش و دو شیوه متفاوت ادبا و موسیقی‌دانان در بررسی وزن شعر، و این شیوه‌ای است که متأسفانه این روزها در میان جمعی از دانش‌آموختگان ادبیات و زبان‌شناسی رواج یافته است. کتاب حاضر به بررسی وزن کمی شعر سنتی فارسی اختصاص دارد، اما در آن برای رسیدن به شیوه‌ای اجماعی و واقعیت بنیاد، برای تقطیع وزن این شعر، از آثار موسیقی‌دانان استفاده شده است.
در این کتاب کوشیده‌ام تا با استفاده از دستاوردهای موسیقی‌دانان روش خاصی را برای رکن‌بندی و تقطیع وزن کمی در شعر کهن فارسی عرضه دارم و نهایتا از همان روش در توصیف نظری و طبقه‌بندی وزن‌ها استفاده کنیم.
در نوشته پشت جلد کتاب آمده است: وزن شعر را از حیث «قواعد تقطیع»، «شیوه تقطیع»، «طبقه‌بندی» و «توصیف نظری» می‌توان بررسی کرد.
نویسنده این کتاب برای قواعد تقطیع از روش ابوالحسن نجفی، برای شیوه تقطیع از رویکرد اتانینی موسیقی‌دانانی چون مهدی آذرسینا و ساسان فاطمی، برای طبقه‌بندی از روش عروض‌دانانی همچون الول- ساتن و علی‌اصغر قهرمانی مقبل، و بالاخره برای توصیف‌نظری از انگاره واج‌شناسی نوایی، خاصه رویکرد بروس هیز و نسپور و فوگل، بهره برده است. بخش طبقه‌بندی این کتاب شامل حدود ۸۰۰ انگاره وزنی بالقوه و بالفعلی است که هرکدام با استفاده از شیوه‌ای سه‌رقمی نامگذاری شده است، و بخش فهرست الفبایی شواهد آن نیز مشتمل بر بیش از ۱۴۰۰ مصراع نخست ابیاتی است که نویسنده آن‌ها را از دو پیکره مفصل وزن‌های شعر فارسی استخراج کرده و هر مصراع را به سه شیوه گوناگون سنتی و نجفی و اتانینی تقطیع کرده است.
وزن شعر عروضی فارسی؛ تحلیل و طبقه‌بندی براساس تقطیع اتانینی و نظریه واج‌شناسی نوایی» نوشته امید طبیب‌زاده در ۴۹۲ صفحه با شمارگان ۳۳۰ نسخه و با قیمت ۳۸۰ هزارتومان در کتاب بهار در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: امید طبیب‌زاده ، وزن شعر عروضی فارسی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: موسیقی دانان میزان بندی طبقه بندی طبیب زاده وزن کمی وزن شعر وزن ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۱۲۱۵۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کلنگ‌زنی ۲ پروژه تقاطع تکیه و چمن و پارکینگ طبقاتی در سنندج
شهردار سنندج از کلنگ‌زنی ۲ پروژه تقاطع تکیه و چمن و پارکینگ طبقاتی در این شهر خبر داد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کردستان و به نقل از روابط عمومی شهرداری سنندج، سیدانور رشیدی امروز _یکشنبه نهم اردیبهشت_ در نشست مدیران و معاونان شهرداری سنندج با اعضای شورای اسلامی شهر سنندج که به مناسبت روز ملی شوراها برگزار شد، اظهار کرد: حوزه کاری در شهرداری‌ها به‌دلیل محدودیت‌های مالی و همچنین گستره انتظارات مردم بسیار سخت است.
وی افزود: اقدامات و برنامه‌های شهرداری در سال‌جاری را بر ۳ مبنای امور کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند مدت تعریف کرده‌ایم که امیدواریم با اجرای آن‌ها زمینه خدمت‌رسانی بیشتر به شهر و شهروندان را فراهم سازیم. شهردار سنندج خاطرنشان کرد: برخی اقدامات شهرداری در راستای ایجاد زیرساخت‌ها مانند اجرای ۲۰۰ کیلومتر فیبر نوری در راستای هوشمندسازی شهر، هدایت آب‌های سطحی، احداث سوله برای ساماندهی بازیافت و سگ‌های بلاصاحب انجام شده است که شاید برای مردم مشهود نباشد، اما این‌ها اقدامات زیرساختی هستند که در آینده نتایج آن به نفع شهر و شهروندان خواهد بود. رشیدی با بیان اینکه پروژه شهرداری الکترونیک به‌صورت ۱۰۰ درصدی انجام شده است، ادامه داد: همگام‌سازی و به‌روز رسانی اقدامات در شهرداری الکترونیک جزو اولویت ما بود که آغاز شد و در حال حاضر ۱۰۰ درصد جلو رفته که قطعاً تحقق شهرداری الکترونیک گام بلندی در شفاف‌سازی و کاهش فساد اداری خواهد بود. وی گفت: با تلاش تمام مجموعه مدیریت شهری و همراهی شوراها شاخص‌های خدمات‌رسانی در حوزه‌های مختلف از جمله آسفالت، سرانه فضای سبز، شهرداری هوشمند، برنامه‌ها و اقدامات فرهنگی، ایجاد زیرساخت‌های ورزشی و غیره ارتقا پیدا کرده و می‌توانیم با سند کاملاً ارائه کنیم. شهردار سنندج تصریح کرد: ساماندهی وانت‌های میوه فروش را در سال ۱۴۰۱ در سطح قابل قبول اجرا کردیم و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از پانزدهم اردیبهشت ماه جاری ساماندهی وانت‌های میوه فروش در سطح شهر اجرا خواهد شد. رشیدی افزود: در این راستا ۵ نقطه‌ای که در راستای استقرار وانت‌های میوه فروش قبلاً در نظر گرفته شده بود به ۱۰ نقطه افزایش یافته و امیدواریم شاهد اجرای قابل قبول این طرح در سنندج باشیم. وی با اعلام اینکه در راستای افزایش سرانه فضای سبز طی سال گذشته کارهای خوبی انجام گرفت که امسال نیز استمرار خواهد داشت، گفت: اجرای پارک‌های بزرگ مقیاس و پارک‌های درون محلی در سال گذشته انجام شد و پارک ۳۶ هکتاری پیرچنار، ۲۰ هکتاری نیشتمان و سه هکتاری نایسر و۲۰ پارک درون محلی دیگر برای امسال برنامه‌ریزی شده است. شهردار سنندج اضافه کرد: کلنگ‌زنی دو پروژه تقاطع تکیه و چمن و پارکینگ طبقاتی هسته مرکزی شهر و چندین پروژه عمرانی را در سال جاری انجام خواهیم داد. کد خبر 748851
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است